• Học văn THCS
    • Học Văn 6
    • Học Văn 7
    • Học Văn 8
    • Học Văn 9
  • Học văn THPT
    • Học Văn 10
    • Học Văn 11
    • Học Văn 12
  • Góc văn chương
Không tìm thấy
View All Result
Tài liệu Văn chọn lọc
  • Học văn THCS
    • Học Văn 6
    • Học Văn 7
    • Học Văn 8
    • Học Văn 9
  • Học văn THPT
    • Học Văn 10
    • Học Văn 11
    • Học Văn 12
  • Góc văn chương
Không tìm thấy
View All Result
Tài liệu Văn chọn lọc
Không tìm thấy
View All Result

Phân tích vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn

in Học Văn 10
0 0
0
Phân tích vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn

Đề bài : Vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong bài thơ Nhàn (Triết lí nhàn trong bài thơ)

Nguyễn Bỉnh Khiêm  là một nhà thơ lớn của dân tộc, thơ ông mang đậm tính triết lí, giáo huấn, ngợi ca chí khí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn đồng thời phê phán những điều xấu xa trong xã hội. “Nhàn” là bài thơ Nôm nổi tiếng của nhà thơ nêu lên quan niệm sống của một bậc ẩn sĩ thanh cao, vượt ra cái tầm thường xấu xa của cuộc sống bon chen vì danh lợi.

Nhà thơ đã nhiều lần đứng trên lập trường đạo đức Nho giáo để bộc lộ quan niệm sống của mình. “Nhàn” là cách xử thế quen thuộc của nhà nho trước thực tại, lánh đời thoát tục, tìm vui trong thiên nhiên cây cỏ, giữ mình trong sạch. Hành trình hưởng nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm nằm trong qui luật ấy, tìm về với nhân dân, đối lập với bọn người tầm thường bằng cách nói ngụ ý vừa ngông ngạo, vừa thâm thúy.

Mở đầu là hai câu đề cho ta thấy vẻ đẹp cuộc sống thuần hậu, nhàn tản của nhà thơ hiện lên với bao điều thú vị :

“Một mai, một cuốc, một cần câu,

Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.”

Cụ Trạng khi về sống giữa làng xóm quê hương thật dân dã như một “lão nông tri điền” đào giếng lấy nước uống, cày ruộng lấy cơm ăn. Nhưng đó là cả một cách chọn lựa thú hưởng nhàn cao quí của nhà Nho tìm về cuộc sống “ngư, tiều, canh, mục” như một cách đối lập dứt khoát với các loại vui thú khác, nhằm khẳng định ý nghĩa thanh cao tuyệt đối từ cuộc sống đậm chất dân quê này! Dáng vẻ “thơ thẩn” được phác hoạ trong câu thơ thật độc đáo, mang lại vẻ ung dung bình thản của nhà thơ trong cuộc sống nhàn tản thật sự. Những vật dụng lao động quen thuộc của người bình dân :“mai”, “cuốc”, “cần câu” trở thành hiện thân của cuộc sống không vướng bận lo toan tục lụy. Trạng Trình đã nhìn thấy từ cuộc sống của nhân dân chứa đựng những vẻ đẹp cao cả, một triết lí nhân sinh vững bền. Đó cũng là cơ sở giúp nhà thơ khẳng định một thái độ sống khác người đầy bản lĩnh:

“Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ

Người khôn người đến chốn lao xao”

Thủ pháp đối lập và cách nói ẩn dụ ta dại – người khôn, nơi vắng vẻ – chốn lao xao đã khắc họa rất rõ vẻ đẹp tâm hồn qua cách lựa chọn cho mình một lối sống. Nơi vắng vẻ là nơi tĩnh tại của thiên nhiên, là nơi con người tìm thấy sự thảnh thơi, thoải mái, chốn lao xao là chỉ nơi quan trường, nơi có những bon chen quyền lực và danh lợi. Dại – khôn không mang nghĩa gốc theo từ điển để chỉ sự yếu kém hay mẫn tiệp của trí tuệ mà là cách nói ngược nghĩa mang hàm ý mỉa mai thâm trầm, sâu sắc giống như Nguyễn Bỉnh Khiêm đã từng viết ở một bài thơ khác:

Khôn mà hiểm độc là khôn dại

Dại ấy hiền lành dại hóa khôn

Người khôn là người biết lánh đục tìm trong, biết giữ gìn nhân cách. Cũng vì thế, nhà thơ mới cảm nhận được tất cả vẻ đẹp của cuộc sống nhàn tản :

“Thu ăn măng trúc, đông ăn giá

Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”

Khác hẳn với lối hưởng thụ vật chất đắm mình trong bả vinh hoa, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã thụ hưởng những ưu đãi của một thiên nhiên hào phóng bằng một tấm lòng hoà hợp với tự nhiên.  Hai câu thơ với những hình ảnh dung dị, mộc mạc, thấy gì kể vậy rất đầm ấm, chân thành đã cho ta thấy nét đẹp trong quan niệm sống nhàn của nhà thơ. Măng trúc, giá đỗ không phải là những thứ cao lương, mĩ vị mà đậm sắc thôn quê; tắm hồ, tắm ao là một nếp sống sinh hoạt dân dã, hòa mình với thiên nhiên. Để có sự an nhiên tĩnh tại trong tâm hồn như vậy, nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm phải có sự am hiểu sâu sắc về cuộc đời. Nguyễn Bỉnh Khiêm cũng nhìn thấy lòng tham chính là căn nguyên của tội lỗi, bởi vậy mà ông hướng đến một lối sống thanh bạch, giản dị, thuận theo tự nhiên.

Quan niệm về chữ “Nhàn” của nhà thơ được phát triển trọn vẹn bằng sự khẳng định:

“Rượu đến cội cây ta sẽ uống

Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao”

Mượn điển tích một cách rất tự nhiên, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã nói lên thái độ sống dứt khoát đoạn tuyệt với công danh phú quý. Quan niệm ấy vốn dĩ gắn với đạo Lão – Trang, có phần yếm thế tiêu cực, nhưng đặt trong thời đại nhà thơ đang sống lại bộc lộ ý nghĩa tích cực. Cuộc sống của những kẻ chạy theo công danh phú quý vốn dĩ ông căm ghét và lên án trong rất nhiều bài thơ về nhân tình thế thái của mình :

Còn bạc, còn tiền, còn đệ tử

Hết cơm, hết rượu, hết ông tôi

“Nhìn xem” là tư thế đứng từ bên ngoài, đứng ngoài vòng danh lợi chật hẹp, coi công danh phú quý chỉ là phù du. Đến đây, tác giả đã khẳng định lối sống mà mình chủ động lựa chọn: lánh xa vòng cám dỗ của danh lợi, hòa mình với thiên nhiên gian dị và gần gũi . Nguyễn Bỉnh Khiêm cảm thấy an nhiên vui vẻ bởi thi sĩ được hòa hợp với tự nhiên, nương vào tự nhiên để di dưỡng tinh thần đồng thời giữ được cốt cách thanh cao, không bị vướng vào vòng danh lợi.

Bài thơ “Nhàn” bao quát toàn bộ triết trí, tình cảm, trí tuệ của Nguyễn Bỉnh Khiêm, bộc lộ trọn vẹn vẻ đẹp nhân cách của một “bậc đại ẩn am Bạch Vân” tìm về với thiên nhiên, với cuộc sống thuần hậu, chất phác của nhân dân để đối lập một cách triệt để với cả một xã hội phong kiến trên con đường suy vi thối nát. Bài thơ là kinh nghiệm sống, bản lĩnh cứng cỏi của một con người chân chính giữ được cốt cách thanh cao, tính thiện trong mọi tình huống của cuộc đời.

Chủ đề: Bài thơ NhànLiên hệ mở rộng bài NhànNguyễn Bỉnh KhiêmNội dung bài thơ NhànPhân tích bài thơ Nhàn ngắn gọnPhân tích bài thơ Nhàn''Phân tích vẻ đẹp cuộc sống và vẻ đẹp tâm hồn của tác giả trong bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh KhiêmPhân tích vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ NhànPhân tích vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong bài thơ Nhàn

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
Học Văn 10

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi trong bài thơ “Cảnh ngày hè”
Học Văn 10

Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi trong bài thơ “Cảnh ngày hè”

Phân tích bài thơ “Tỏ lòng” của Phạm Ngũ Lão
Học Văn 10

Phân tích bài thơ “Tỏ lòng” của Phạm Ngũ Lão

Phân tích bài thơ của Chi-y-ô (Thơ Hai – cư)
Học Văn 10

Phân tích bài thơ của Chi-y-ô (Thơ Hai – cư)

Phân tích bài thơ “Độc Tiểu Thanh ký”
Học Văn 10

Phân tích bài thơ “Độc Tiểu Thanh ký”

[Ngữ văn 10- Cánh diều] Phân tích bài thơ “Tự tình II”
Học Văn 10

[Ngữ văn 10- Cánh diều] Phân tích bài thơ “Tự tình II”

Bài viết mới
Phân tích nhân vật Phương Định trong Những ngôi sao xa xôi

Đề 5: Phân tích nhân vật Phương Đinh qua truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê.

Truyện Kiều

Phân tích đoạn thơ sau: “ Buồn trông cửa bể chiều hôm {.....} Ầm ầm tiếng sóng quay quanh ghế ngồi”

Cảm nhận của em về cảnh ngộ và nỗi niềm của Thúy Kiều trong đoạn thơ sau:

Cảm nhận của em về cảnh ngộ và nỗi niềm của Thúy Kiều trong đoạn thơ sau:

Thảo luận về bài viết này

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM

KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM

Thuyết minh về một món ăn – món nem rán

Thuyết minh về một món ăn – món nem rán

Phân tích truyện ngắn “Chiếc lược ngà”

Phân tích truyện ngắn “Chiếc lược ngà”

[Tài liệu văn 9] Cảm nhận 8 câu giữa đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”

[Tài liệu văn 9] Cảm nhận 8 câu giữa đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”

Kể về một lần em mắc lỗi

Kể về một lần em mắc lỗi

[Tài liệu văn 9] Cảm nhận về nhân vật Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương”

[Tài liệu văn 9] Cảm nhận về nhân vật Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương”

Chuyện người con gái Nam Xương

Chuyện người con gái Nam Xương

Cảm nhận anh thanh niên trong đoạn trích: ”Anh hạ giọng…mỗi người một vẻ”.

Cảm nhận anh thanh niên trong đoạn trích: ”Anh hạ giọng…mỗi người một vẻ”.

Cảm nhận ông Hai trong đoạn trích trò chuyện với đứa con trai út

Cảm nhận ông Hai trong đoạn trích trò chuyện với đứa con trai út

Tóm tắt tiểu sử Nguyễn Tuân

Những nét cơ bản về tiểu sử và sự nghiệp sáng tác của tác giả Nguyễn Tuân

HocVan.edu.vn

"Văn học giống như ánh sáng, chỉ cần bạn sử dụng một cách thích hợp, nó có thể xuyên thấu mọi thứ."

  • Học văn THCS
  • Học văn THPT
  • Góc văn chương

© 2022 hocvan.edu.vn

Không tìm thấy
View All Result
  • Học văn THCS
    • Học Văn 6
    • Học Văn 7
    • Học Văn 8
    • Học Văn 9
  • Học văn THPT
    • Học Văn 10
    • Học Văn 11
    • Học Văn 12
  • Góc văn chương

© 2022 hocvan.edu.vn

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In