I. Mở bài
*Giới thiệu chung:
– Tác giả:
+ Nguyễn Thành Long sáng tác từ thời kì kháng chiến chống Pháp và nhanh chóng trở thành một cây bút tiêu biểu của nền văn xuôi cách mạng Việt Nam.
+ Thành công ở truyện ngắn và kí.
+ Tác phẩm của Nguyễn Thành Long tập trung phản ánh vẻ đẹp của con người Việt Nam mới trong lao động và trong chiến đấu.
+ Lối viết vừa chân thực, giản dị, vừa giàu chất trữ tình.
– Tác phẩm:
– Lặng lẽ Sa Pa được viết vào mùa hè năm 1970 – là kết quả chuyến công tác lên Lào Cai của tác giả.
– Anh thanh niên được miêu tả qua cái nhìn của nhiều nhân vật: bác lái xe, ông họa sĩ, cô kĩ sư… Từ những điểm nhìn ấy tác giả dần khám phá, khắc họa những vẻ đẹp tiềm ẩn trong tâm hồn anh.
II. Thân bài
*Phân tích vấn đề
“Truyện đã khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động bình thường mà cao đẹp”.
=> Nhận xét đã khẳng định vẻ đẹp bình dị, khiêm nhường của anh thanh niên trong cuộc sống cũng như trong lao động.
a. Là con người thiết tha yêu cuộc sống:
– Được thể hiện qua tình cảm gắn bó, quan tâm, gần gũi của anh với những người xung quanh.
+ Thèm người, nhớ người, mong được trò chuyện anh đã dùng khúc gỗ chắn ngang đường.
+ Anh là người có trái tim biết yêu thương, sẻ chia, thân thiện: gửi củ tam thất cho vợ bác lái xe, trò chuyện cởi mở, tặng hoa, tặng quà ăn đường cho người vừa mới gặp lần đầu là ông họa sĩ, cô kĩ sư.
– Anh còn là người có tinh thần lạc quan trong một hoàn cảnh sống nhiều khó khăn, thử thách:
+ Biết tạo ra niềm vui cho cuộc sống của mình: trồng hoa trước nhà.
+ Biết tổ chức một cuộc sống gọn gàng, ngăn nắp, tìm cho mình những thú vui lành mạnh: căn nhà anh ở sạch sẽ, đọc sách.
b. Là con người sống có lí tưởng, có niềm say mê và trách nhiệm với công việc.
– Rất say mê công việc đo gió, đo mưa trên đỉnh Yên Sơn:
+ Chấp nhận sống và làm việc một mình trên đỉnh núi cao mấy nghìn mét so với mặt biển, anh dám đối mặt và vượt lên nỗi cô đơn vì tình yêu công việc.
+ Coi công việc như một người bạn “ta với công việc là đôi”
+ Thấy hạnh phúc khi được làm việc: tin vào ý nghĩa công việc mình làm, dự báo chính xác thời tiết giúp người nông dân sản xuất, giúp không quân bắn rơi máy bay.
– Làm việc với một tinh thần trách nhiệm rất cao:
+ Có những đêm trời lạnh giá anh vẫn trở dậy đo gió, đo mưa.
+ Anh đã vượt lên hoàn cảnh và vượt lên chính mình để hoàn thành công việc.
-> Tinh thần trung thực và ý thức trách nhiệm với nghề.
– Tất cả đều bắt nguồn từ lí tưởng sống đẹp của anh thanh niên:
+ Anh muốn góp sức mình vào công cuộc dựng xây và bảo vệ cuộc sống mới (công việc của anh giúp ích cho lao động sản xuất và chiến đấu)
+ Anh không lẻ loi, đơn độc mà tìm thấy những người bạn đồng hành trên con đường mình đã chọn: ông kĩ sư vườn rau Sa Pa, anh cán bộ địa chất lập bản đồ sét => tất cả đều lặng lẽ và bền bỉ với đời sống, với công việc.
+ Anh tác động lớn tới ông họa sĩ và cô kĩ sư. Ông họa sĩ tìm thấy ở anh lí tưởng sáng tạo của mình. Còn cô kĩ sư cũng tìm thấy ở anh một tấm gương về tình yêu cuộc sống, tình yêu công việc.
=> Anh là hiện thân cho vẻ đẹp của một lớp người đang tích cực góp phần tạo dựng lên cuộc sống mới cho quê hương, đất nước.
c. Nghệ thuật khắc họa nhân vật
– Ngôi kể: ngôi thứ 3, điểm nhìn trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn và ý nghĩ của nhân vật ông họa sĩ, ngoài ra còn có điểm nhìn của cô kĩ sư và bác lái xe. Khiến cho câu chuyện về nhân vật trở nên khách quan, chân thực, có cái nhìn nhiều chiều về nhân vật. Qua cách nhìn và cảm xúc của các nhân vật, hình ảnh người thanh niên hiện lên rõ nét và đáng mến hơn.
– Tình huống truyện là cuộc gặp gỡ tình cờ, ngắn ngủi giữa ông họa sĩ, cô kĩ sư và anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn, Sa Pa.Tạo tình huống ấy khiến tác giả giới thiệu nhân vật một cách thuận lợi, nhất là để nhân vật ấy hiện lên qua cái nhìn, ấn tượng của các nhân vật khác. Từ đó làm cho hình tượng của anh thanh niên trở nên khách quan, chân thực.
III. Kết bài
*Tổng kết
– Tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động bình dị, mà tiêu biểu là anh thanh niên.
– Truyện khẳng định vẻ đẹp củangười lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
Bài văn mẫu
Nguyễn Thành Long thuộc thế hệ nhà văn, nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Ông thường viết truyện ngắn pha chất ký. Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa là cái kết của chuyến đi Lào Cai trong mùa hè năm 1970 của tác giả. Đọc truyện ngắn Lặng Lẽ Sa Pa, người đọc ấn tượng sâu sắc hình ảnh anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu luôn chân thành, cần mẫn và say mê trong công việc dù vượt qua nhiều khó khăn gian khổ.
Anh thanh niên là một người luôn miệt mài với công việc. Một mình anh sống trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m. Trong suốt bốn năm trời, hàng ngày anh “có nhiệm vụ đo gió, đo nắng, đo mưa, đo chấn động mặt đất, dự vào báo thời tiết hàng ngày phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu”. Ngày qua ngày anh sống trong bóng đêm với mưa sương gió tuyết, ít ai thấy bóng người. Bác lái xe nói anh là người “cô độc nhất thế gian” nhưng anh lại nói “khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với bao anh em đồng chí khác. Công việc của cháu gian khổ thế đấy chứ cất nó đi cháu buồn chết mất”.
Qua lời tâm sự của anh thanh niên, người đọc nhận thấy hình ảnh một người trẻ tuổi yêu nghề và sẵn sàng cống hiến. Dường như anh nhận ra rằng công việc của mình đang làm vô cùng quan trọng và có tính tập thể cao bởi gắn liền với rất nhiều đồng chí. Anh không nhận thấy mình lạc lõng giữa nơi núi rừng heo hút, không thấy mình cô độc vì ngoài công việc ra anh còn có một người bạn để trò chuyện, đó chính là những cuốn sách. Anh nói “Lúc nào tôi cũng có người trò chuyện, nghĩa là có sách ấy mà”.
Mặc dù sống trong điều kiệu thiếu thốn và khắc nghiệt nhưng anh thanh niên luôn cố gắng vượt qua mọi khó khăn. Anh tự sắp xếp cuộc sống, dù một mình ở trên đỉnh núi cao anh vẫn có bầy gà đẻ trứng, có trà ngon, có vườn hoa. Điều đó cho người đọc thấy được anh biết vượt qua khó khăn để yêu đời và tận hưởng cuộc sống bình dị chốn rừng hoang. Anh không ngại khó, ngại khổ dầm mình trong “mưa tuyết”. Anh kể rằng “Gian khổ là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng… Ở đây có cả mưa tuyết đấy”, rồi “ngọn đèn bão vặn to cỡ nào cũng không đủ sáng”, “gió tuyết và lặng im ở bên ngoài chỉ đợi mình ra là ào ào xô tới”.
Có lẽ, cái điều làm anh không ngại khó ngại khổ, vượt qua tất cả mọi cản trở chính là cái sự hừng hực ấy, cái nhiệt tình, bản lĩnh và sống hết mình của sức trẻ. Phải chăng khắc họa hình ảnh anh thanh niên, Nguyễn Thành Long muốn phần nào nhấn mạnh sự nhiệt tình, chăm chỉ và khát khao muốn cống hiến của những người thanh niên thời ấy gắn với phong trào “ba sẵn sàng”.
Không chỉ cần mẫn trong công việc, vượt mọi khó khăn thử thách, anh thanh niên trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa còn là một người chân thành. Anh có những đóng góp quan trọng trong phục vụ sản xuất và chiến đấu, góp một phần không nhỏ cho đất nước nhưng anh vẫn rất khiêm tốn. Khi bác họa sĩ già phác họa chân dung của mình trong cuốn sổ tay, anh ngượng ngùng và vui vẻ giới thiệu những người đáng vẽ hơn mình cho bác họa sĩ.
Anh giới thiệu “ông kỹ sư ở vườn rau dưới Sa Pa”, rồi anh say sưa kể về người kỹ sư với một sự ngưỡng mộ “ngày này qua ngày khác ông ngồi dưới vườn su hào, rình xem cách ong lấy phấn thụ phấn cho hoa su hào”, “tự ông cầm một chiếc que, mỗi ngày lúc chín mười giờ sáng, lúc hoa tung cánh, đi từng cây su hào làm thay cho ong”.
Anh ca ngợi ông kỹ sư già đã tận tâm trong công việc để “su hào nhân dân toàn miền Bắc nước ta ăn được to hơn ngọt hơn trước”. Nghe qua cách kể chuyện hào hứng của anh về người kỹ sư và việc từ chối được vẽ chân dung, người đọc nhận thấy anh thanh niên luôn khiêm tốn khi được khen ngợi những hi sinh thầm lặng của mình nhưng lại rất trân trọng những cống hiến của mọi người xung quanh.
Anh không chỉ giới thiệu bác họa sĩ vẽ chân dung ông kỹ sư nông nghiệp mà còn cả “đồng chí nghiên cứu khoa học ở cơ quan” anh. Anh nhận thấy xung quanh còn bao nhiêu người đáng vẽ hơn mình, đóng góp nhiều hơn mình. Anh thốt lên “ông kỹ sư làm cháu thấy cuộc đời đẹp quá”. Đọc tới đây, ta càng thêm yêu quý anh thanh niên nhiều hơn, anh cảm thấy yêu đời, yêu cuộc sống, thấy cuộc đời đẹp và ý nghĩa hơn khi chứng kiến bao người đang ngày đêm miệt mài, hi sinh và đóng góp cho tổ quốc.
Người đọc không chỉ nhận thấy sự chân thành trong đức tính khiêm tốn, mà còn thấy được sự tinh tế, hiếu khách và quan tâm đến mọi người. Anh gây được thiện cảm với bác họa sĩ và cô kỹ sư ngay lần gặp mặt đầu tiên. Bác lái xe được anh biếu một “củ tam thất” cho vợ bác mới ốm dậy. Anh đón nhận cuốn sách bác mua hộ với tâm trạng hào hứng, mừng vui.
Và một chi tiết rất nhỏ thôi nhưng đủ để người đọc nhận ra sự tinh tế và hiếu khách của anh đó là tặng bó hoa cho cô gái “rất tự nhiên như một người đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái”. Tất cả những cử chỉ quan tâm ấy tới tất cả mọi người, chúng ta càng thấy thêm yêu mến và quý trọng anh thanh niên nhiều hơn.
Với một ngợi ca chân thành, nhà văn Nguyễn Thành Long đã vẽ nên một bức tranh thật đẹp về sự cống hiến thầm lặng của con người trong những năm bảy mươi của thế kỷ trước. Người thanh niên trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa là biếu tượng của con người và những thanh niên thời ấy vượt qua khó khăn, vẫn miệt mài, say mê trong công việc, sống chân thành, khiêm tốn và đóng góp sức trẻ, nhiệt huyết cho sự phát triển của đất nước.
🔻 Xem thêm:
- Lặng lẽ Sa Pa – Dàn bài chi tiết
- Chất thơ trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”
- Cảm nhận vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước qua 2 truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa và Những ngôi sao xa xôi
- Viết đoạn văn cảm nhận Anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”
Thảo luận về bài viết này